Μπορεί κανείς να προλάβει την ανάπτυξη ενός ρευματικού νοσήματος ?

Η απάντηση είναι ...μάλλον ΟΧΙ, τουλάχιστον με τα σημερινά δεδομένα 

Καταρχήν, όταν λέμε πρόληψη ανάπτυξης ενός ρευματικού νοσήματος, πχ Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ) ή ΣΕΛ, εννοούμε:  

• αυτοάνοσο ή φλεγμονώδες νόσημα 
• σε άτομα σε προ-κλινική φάση, δηλαδή με πρόδρομα άτυπα συμπτώματα (αρθραλγίες, δυσκαμψία αλλά ΟΧΙ αρθρίτιδα) ΜΕ/ΧΩΡΙΣ ανοσολογική διαταραχή (πχ παρουσία αυτο-αντισωμάτων όπως RF, anti-CCP, ANA) 

Η ανάπτυξη ενός ρευματικού νοσήματος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, εκ των οποίων οι πιο σημαντικοί είναι α) γενετικοί (πχ HLA) β) περιβαλλοντικοί (πχ λοιμώξεις όπως EBV) γ) στρες δ) γενετικές ορμόνες (πιο συχνά στο γυναικείο φύλο) (1) 

Δυστυχώς τίποτα από τα παραπάνω ΔΕΝ είμαστε σε θέση να τροποποιήσουμε. Το γενετικό μας υπόστρωμα και το φύλο είναι δεδομένα, η έκθεση σε λοιμώξεις αναπόφευκτη και το στρες... μέρος της ζωής μας. 

Αυτό που λοιπόν προτείνουμε στους "υποψήφιους" ασθενείς μας είναι να μείνουν ΟΣΟ το δυνατό πιο υγιείς γίνεται. ΑΝ τελικά αναπτυχθεί κάποιο ρευματικό νόσημα, η πορεία του θα είναι πιο ΗΠΙΑ εφόσον δεν υπάρχουν συνοσηρότητες. 

Ισορροπημένη διατροφή (σε μικρό βαθμό υπάρχει φλεγμονώδης δίαιτα, πχ αλάτι, κρέας), έλεγχος σωματικού βάρους (τα υπέρβαρα άτομα έχουν χειρότερη κλινική πορεία και πιο ανθεκτική νόσο, λιπώδες ήπαρ), άσκηση, αποφυγή καπνίσματος (χειρότερη κλινική πορεία, επαγωγή anti-CCP), αλκοόλ (για την ουρική αρθρίτιδα),  είναι ότι καλύτερο μπορεί κάποιος με υποκλινικό ρευματικό νόσημα να προσφέρει στον εαυτό του. 

Ειδικά σε ασθενείς με ΑΝΑ, συνιστούμε και αποφυγή υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο (επαγωγή υποκλινικών μορφών σε ΣΕΛ).  

Σε άτομα υψηλού κινδύνου για ΡΑ, σε κλινικές δοκιμές, έχουν δοκιμασθεί μεθοτρεξάτη ή βιολογικοί (rituximab ,abatacept), που δυστυχώς μόνο καθυστέρησαν την ανάπτυξη του νοσήματος (2) 

(1) Finckh A, Deane KD. Prevention of rheumatic diseases: strategies, caveats, and future directions. Rheum Dis Clin North Am. 2014 Nov;40(4):771-85. doi: 10.1016/j.rdc.2014.07.010.

(2) Frazzei G, Musters A, de Vries N, Tas SW, van Vollenhoven RF. Prevention of rheumatoid arthritis: A systematic literature review of preventive strategies in at-risk individuals. Autoimmun Rev. 2023 Jan;22(1):103217. doi: 10.1016/j.autrev.2022.103217