Τι πρέπει να ξέρω για την Αγκυλοποιητική Σπονδυλίτιδα

• Πρόκειται για χρόνιο, φλεγμονώδες (όχι αυτοάνοσο, με την αυστηρή έννοια του όρου), συστηματικό (προσβάλλει πολλά ίσως όργανα του σώματος) νόσημα, αγνώστου αιτιολογίας. Υπάρχει η ακτινογραφική (κλασσική αγκυλοποιητική / ax-SpA) και η μη-ακτινοΓΡΑΦΙΚΗ μορφή (χωρίς ευρήματα στην απλή ακτινογραφία, συνήθως όμως ΜΕ ευρήματα στην MRI ιερολαγονίων: nr-ax-SpA)  

• Προσβάλλει κυρίως νεαρούς άνδρες (μετά την εφηβεία, και πολύ σπάνια μετά τα 40, πιο σπάνια νέες γυναίκες). Υπάρχει έντονη γενετική προδιάθεση (HLA-B27). Η εκδήλωση της νόσου όμως απαιτεί τη δράση και άλλων, άγνωστων (πιθανώς περιβαλλοντολογικών πχ μικρόβιο) παραγόντων

• Χαρακτηριστικό σημείο αποτελεί η προσβολή (φλεγμονή) των ιερολαγόνιων αρθρώσεων (βρίσκονται στην πύελο). Παρουσιάζεται με εικόνα οσφυαλγίας (πόνος στη μέση), με πρωινή επιδείνωση

• Είναι δυνατό να προσβληθεί το σύνολο της σπονδυλικής στήλης (αυχένας, θωρακική και οσφυϊκή μοίρα) προκαλώντας (αν μείνει αθεράπευτο) μετά από χρόνια αγκύλωση και κύφωση. Προσβάλλονται πιο σπάνια και περιφερικές αρθρώσεις (πχ ισχία και ώμοι) με εικόνα αρθρίτιδας (πόνος και οίδημα)

• Συνοδεύεται από νυχτερινή και πρωινή δυσκαμψία, η οποία χαρακτηριστικά βελτιώνεται σε κάποιο βαθμό με την άσκηση ή την καθημερινή δραστηριότητα

• Χαρακτηριστικό εύρημα είναι και η ενθεσίτιδα (φλεγμονή, άρα πόνος στα σημεία που ο τένοντας ακουμπά στο οστό), συνήθως στον Αχίλλειο, τον τετρακέφαλο ή το πέλμα

• Πρόκειται για συστηματικό νόσημα, άρα είναι δυνατό να προσβληθούν και άλλα όργανα, όπως:

• το μάτι: ραγοειδίτιδα - στο 30% των ασθενών (συνήθως πρόσθια και μονόπλευρη)
• τα αγγεία (αορτίτιδα, πολύ σπάνια)
• ο πνεύμονας (ίνωση άνω λοβών, πολύ σπάνια)
• το έντερο (συχνά χωρίς συμπτώματα ) και ο νεφρός (πολύ σπάνια)

• Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό και την εξέταση (ειδικές δοκιμασίες). Χρήσιμες πληροφορίες δίνουν οι ακτινογραφίες (σε χρόνιες καταστάσεις) και η MRI (= φλεγμονή στις ιερολαγόνιες) και μερικές φορές οι αιματολογικές εξετάσεις (αύξηση των δεικτών φλεγμονής: ΤΚΕ και CRP, HLA-Β27). Ο ανοσολογικός έλεγχος είναι πάντα φυσιολογικός

• Το νόσημα είναι χρόνιο, άρα η ιατρική παρακολούθηση και η θεραπεία είναι μακροχρόνια. Στη αρχή χορηγούνται αντιφλεγμονώδη, με κάποια ανταπόκριση στο πόνο και τη φλεγμονή. Σε ανθεκτικές περιπτώσεις, σύγχρονα φάρμακα, όπως οι αντι-TNF-α παράγοντες ή anti-IL17 (βιολογικοί), και πιο πρόσφατα οι JAK αναστολείς, φέρουν συχνά θεαματικά αποτελέσματα, τόσο στον πόνο και τη λειτουργικότητα όσο και στην εξέλιξη της νόσου. Τα συμβατικά DMARDs (πχ μεθοτρεξάτη) δεν έχουν ΚΑΜΙΑ δράση στη σπονδυλική στήλη, βοηθούν ίσως στη διατήρηση του βιολογικού στο χρόνο. 

Μη-απόκριση στη βιολογική θεραπεία είναι ένδειξη για επανεκτίμηση της διάγνωσης (!)  

• Συνιστάται γενικά άσκηση, απώλεια βάρους (η παχυσαρκία σχετίζεται με μειωμένη θεραπευτική απόκριση στους TNFi), όπως και διακοπή του καπνίσματος